สารบัญ
- บทนำ
- ตับอักเสบ (Hepatitis)
- ตับไขมัน (Fatty Liver)
- ตรวจหาไขมันพอกตับ
- แนวทางการป้องกันและปรับพฤติกรรม
- หลักการ “สามน้อย หนึ่งมาก”
- การออกกำลังกายและลดไขมัน
- การงดแอลกอฮอล์
- สรุป
- Q&A
บทนำ
โรคตับเป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในยุคปัจจุบัน โดย “ตับอักเสบ (Hepatitis)” หมายถึงภาวะที่เซลล์ตับเกิดการอักเสบหรือถูกทำลาย ซึ่งอาจเกิดจากหลายสาเหตุ KUBET ทั้งไวรัส แอลกอฮอล์ ยา หรือแม้แต่พฤติกรรมการกินในชีวิตประจำวัน
| หมวดหมู่ | รายละเอียด |
|---|---|
| โรค | ตับอักเสบ (Hepatitis) |
| ความหมาย | ภาวะที่เซลล์ตับเกิดการอักเสบหรือถูกทำลาย |
| สาเหตุหลัก | – ไวรัส- แอลกอฮอล์- ยาบางชนิด- พฤติกรรมการกินในชีวิตประจำวัน |
| ผลกระทบ | อาจทำให้ตับทำงานผิดปกติเรื้อรัง หากไม่ได้รับการดูแล |
ตับอักเสบ (Hepatitis)
“ตับอักเสบ” หมายถึงภาวะที่เซลล์ตับเกิดการอักเสบหรือถูกทำลาย ซึ่งอาจเกิดจากหลายสาเหตุ KUBET ทั้งไวรัส แอลกอฮอล์ ยา หรือแม้แต่พฤติกรรมการกินในชีวิตประจำวัน ตับอักเสบแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ ได้แก่
- ไวรัสตับอักเสบ (Viral Hepatitis) เช่น A, B, C, D และ E
- ตับอักเสบที่ไม่เกิดจากไวรัส (Non-viral Hepatitis) เช่น
- ตับอักเสบจากแอลกอฮอล์
- ตับอักเสบจากยา
- ตับอักเสบจากไขมัน (Nonalcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD)
ตับไขมัน (Fatty Liver)
แพทย์หญิงเฉิน จี๋ซิง KUBET อธิบายว่า “โรคตับไขมัน (Fatty Liver) หมายถึงภาวะที่เซลล์ตับมีการสะสมไขมันมากกว่า 5% ของน้ำหนักตับทั้งหมด โดยไขมันส่วนใหญ่คือไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride)” ปัจจุบันพบว่า คนที่ไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ก็สามารถเป็นได้ KUBET เนื่องจากพฤติกรรมการกินแบบตะวันตก เช่น อาหารมัน หวาน เค็ม และการขาดการออกกำลังกาย โรคตับไขมันอาจพัฒนาเป็นตับอักเสบจากไขมัน (Steatohepatitis) KUBET และอาจนำไปสู่ตับแข็งหรือมะเร็งตับ
ตรวจหาไขมันพอกตับ
การตรวจอัลตราซาวนด์ช่องท้อง (Ultrasound) สามารถช่วยระบุระดับไขมันในตับได้ แต่ไม่สามารถบอกการอักเสบหรือพังผืด วิธีที่แม่นยำที่สุดคือ การตัดชิ้นเนื้อตับ (Liver Biopsy) KUBET แต่มีความเสี่ยงและเจ็บตัว ทางเลือกใหม่คือ “เครื่องสแกนวัดความยืดหยุ่นของตับ (Fibroscan)” ตรวจได้ 5–10 นาที ไม่เจ็บตัว มีประสิทธิภาพสูง และเหมาะสำหรับตรวจติดตามระยะยาว แต่ยังไม่ครอบคลุมในระบบประกันสุขภาพ
แนวทางการป้องกันและปรับพฤติกรรม
ปัจจุบันยังไม่มีตัวยาเฉพาะสำหรับรักษาไขมันพอกตับ KUBET การดูแลต้องพึ่งพาการปรับพฤติกรรม ได้แก่ การกินที่ถูกต้อง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และงดแอลกอฮอล์
หลักการ “สามน้อย หนึ่งมาก”
- น้อยน้ำมัน – ลดอาหารทอดหรือผัดมัน ๆ
- น้อยเกลือ – หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปหรือบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป
- น้อยน้ำตาล – ลดเครื่องดื่มหวาน ขนม และของทานเล่น
- มากใยอาหาร – เพิ่มผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี
การลดพลังงานวันละ 500–1,000 กิโลแคลอรี KUBET สามารถช่วยลดไขมันในตับได้
การออกกำลังกายและลดไขมัน
การออกกำลังกายระดับปานกลาง เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน รวม 150 นาทีต่อสัปดาห์ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญ ลดการสะสมไขมัน และลดความเสี่ยงตับอักเสบ ความสม่ำเสมอสำคัญกว่าความหนักหน่วง
การงดแอลกอฮอล์
ผู้ที่มีไขมันพอกตับควรงดแอลกอฮอล์โดยสิ้นเชิง KUBET เพื่อลดภาระตับและลดโอกาสเกิดตับอักเสบหรือมะเร็งตับ
สรุป
โรคไขมันพอกตับเป็นภัยเงียบที่เกิดขึ้นได้แม้กับคนไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ KUBET แต่สามารถป้องกันได้ด้วย การกินที่ถูกต้อง ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และงดแอลกอฮอล์ หากตรวจพบเร็วและปรับพฤติกรรม ตับสามารถฟื้นตัวกลับมาได้
Q&A
- คำถาม: โรคตับไขมัน (Fatty Liver) คืออะไร และเกิดขึ้นได้กับใคร?
คำตอบ: โรคตับไขมันคือภาวะที่เซลล์ตับสะสมไขมันมากกว่า 5% ของน้ำหนักตับทั้งหมด เกิดขึ้นได้ทั้งคนดื่มแอลกอฮอล์และคนที่ไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ เนื่องจากพฤติกรรมการกินมัน หวาน เค็ม และการขาดออกกำลังกาย - คำถาม: วิธีตรวจหาไขมันพอกตับที่แม่นยำและไม่เจ็บตัวมีอะไรบ้าง?
คำตอบ: ใช้เครื่องสแกนวัดความยืดหยุ่นของตับ (Fibroscan) ตรวจได้ 5–10 นาที ไม่เจ็บตัว - คำถาม: มี “ยาวิเศษ” รักษาไขมันพอกตับได้หรือไม่?
คำตอบ: ปัจจุบันยังไม่มีตัวยาใดรักษาไขมันพอกตับโดยเฉพาะ การดูแลต้องพึ่งพาการปรับพฤติกรรม เช่น การกินและการออกกำลังกาย - คำถาม: หลักการ “สามน้อย หนึ่งมาก” คืออะไร?
คำตอบ:- น้อยน้ำมัน: ลดอาหารทอดและผัดมัน ๆ
- น้อยเกลือ: หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปและบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป
- น้อยน้ำตาล: ลดเครื่องดื่มหวาน ขนม และของทานเล่น
- มากใยอาหาร: เพิ่มผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสี
- คำถาม: การออกกำลังกายช่วยป้องกันไขมันพอกตับอย่างไร?
คำตอบ: การออกกำลังกายระดับปานกลาง เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยาน อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน หรือรวม 150 นาทีต่อสัปดาห์ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญ ลดการสะสมไขมัน และลดความเสี่ยงต่อการเกิดตับอักเสบ
เนื้อหาที่น่าสนใจ: